Σαν σήμερα στις 14 Απριλίου το 1930, έφυγε από τη ζωή ένας από τους σημαντικότερους Ρώσους ποιητές, ο Βλαντίμιρ Βλαντιμίροβιτς Μαγιακόφσκι, σε ηλικία 36 ετών. Ο Μαγιακόφσκι ήταν ένας ταλαντούχος όχι μόνο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, αλλά και ηθοποιός και αδιαμφισβήτητα ο πιο γνωστός εκπρόσωπος του ρωσικού φουτουρισμού στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Όσοι τον γνώρισαν και όσοι τον διάβασαν τον χαρακτηρίζουν ως έναν άνδρα με δυναμικό παρουσιαστικό και προσωπικότητα. Ήταν ένας επαναστάτης, σκληρός και γεμάτος αυτοπεποίθηση και ταυτόχρονα ευαίσθητος και ρομαντικός κάτι που φανερώνεται και στα έργα του. Ήταν, τέλος, μια πηγή έμπνευσης για ποιητές όπως Χικμέτ, Νερούδα και Βισότσκι.
Τα νεανικά του χρόνια:
Ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι γεννήθηκε στις 19 Ιουλίου του 1893 στο Μπαγκντάντι και ήταν το τρίτο παιδί της οικογένειάς του. Ασχολήθηκε με την πολιτική από την ηλικία των 14ων ετών γεγονός που μετά από λίγα χρόνια -και παρά το νεαρό της ηλικίας του- τον οδήγησε σε σύλληψη. Μετά τον θάνατο του πατέρα του μετακόμισε με την οικογένειά του στη Μόσχα. Έπειτα αποβλήθηκε από το σχολείο που φοιτούσε καθώς η μητέρα του αδυνατούσε να πληρώσει τα δίδακτρα και λίγο αργότερα ο Βλαντίμιρ σε ηλικία 15 ετών εντάχθηκε στους Μπολσεβίκους ,συμμετέχοντας ενεργά στην προπαγανδιστική τους δράση. Την αγάπη του για την ποίηση την ανακάλυψε κατά τη διάρκεια της εντεκάμηνης παραμονής του στην φυλακή. Η υπόλοιπη ιστορία του είναι γνωστή: άρχισε να εκδίδει ποιήματα, να ερωτεύεται γυναίκες και να αποθεώνεται από το κοινό.
Τα πιο δημοφιλή έργα του:
Σύννεφο με παντελόνια: το πιο γνωστό του ποίημα, το οποίο αρχικά έφερε τον τίτλο 13ος Απόστολος δημοσιεύτηκε το 1915. Τα θέματα που κυριαρχούν έχουν να κάνουν με την αγάπη, την θρησκεία και την επανάσταση.
Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν: όπως μαρτυρά ο τίτλος το ποίημα είναι ύμνος προς το πρόσωπο του Λένιν και γράφθηκε μετά τον θάνατό του. Να τονίσω πως στα σχολεία οι μαθητές υποχρεούνταν να το γνωρίζουν απ’ έξω.
Άλλα επίσης σπουδαία σατιρικά θεατρικά έργα: ο Κοριός , το Μπάνιο κ.ά..
Ανταπόκριση και κριτική:
Ήταν ένας ποιητής που αγαπήθηκε από τον λαό και τα ποιήματά του δοξάστηκαν και διδάσκονταν στα σχολεία. Χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως χαρισματικός και ταλαντούχος και συγκεκριμένα ο Γιόζεφ Στάλιν μετά τον θάνατό του τον αποκάλεσε ως «τον πιο σπουδαίο ποιητή της Σοβιετικής Ένωσης» Υπήρξαν άλλοι που τον θεώρησαν «ατάλαντο τσαρλατάνο» – για το ποίημα του Στων σπόνδυλων το φλάουτο – . Όσον αφορά τα θεατρικά του έργα, υπήρξαν κριτικοί που τον σύγκριναν με τον Νικολάι Γκόγκολ όπως και με τον Αλεξάντρ Πούσκιν. Ο Βσέβολοντ Μέγιερχολντ μάλιστα τον σύγκρινε με τον Πούσκιν και τον Γκόγκολ. Ωστόσο, στην τελευταία του δημόσια εμφάνιση στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας το κοινό τον αποδοκίμασε καθώς ο ίδιος κατέκρινε το λαό της Ρωσίας στα θεατρικά του έργα ενώ πλέον ήταν ξεκάθαρη η απογοήτευσή του για τη χώρα του.
Ο θάνατός του:
Το απόγευμα της 14ης Απριλίου του 1930, η Βερόνικα Πολόνσκαγια ,η σύντροφος που είχε εκείνη την εποχή, βρήκε τον γνωστό ποιητή νεκρό στο διαμέρισμά του. Όπως φάνηκε είχε αφαιρέσει τη ζωή του πυροβολώντας τον εαυτό του στην καρδιά. Όμως, όπως και σε άλλες περιπτώσεις (όπως για παράδειγμα αυτή του Σεργκέι Γεσένιν) υπήρξαν -και εξακολουθούν να υπάρχουν- άνθρωποι που βασισμένοι σε συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία και κατ’ εντολή του Στάλιν, υποστήριξαν ότι ο Μαγιακόφσκι είχε δολοφονηθεί . Ισχυρότατο στοιχείο αποτέλεσε το γεγονός ότι η σφαίρα που βρέθηκε στη καρδιά του δεν ταίριαζε με το μοντέλο του πιστολιού. Επίσης, οι γείτονες είχαν ακούσει δύο πυροβολισμούς. Και για ποιον λόγο ο Μαγιακόφσκι να γράψει το αυτοκτονικό του γράμμα δυο μέρες πριν; Ακόμη ο λόγος που τον οδήγησε σε αυτήν την πράξη δεν ήταν ξεκάθαρος. Βέβαια οι θεωρίες περί δολοφονίας αναζωπυρώθηκαν όταν δέκα μέρες μετά τον θάνατο του ποιητή, ο αστυνομικός του ερευνούσε την υπόθεση πέθανε. Θυμάμαι πως στο ποίημα του Σεργκέι Γεσένιν , ο Μαγιακόφσκι προσπαθούσε να αναλογιστεί τους λόγους που οδήγησαν τον Γεσένιν σε αυτή την ενέργεια, ενώ ήταν μάλιστα συντετριμμένος. Θα μπορούσαμε να πούμε πως τον «κατέκρινε» ως ένα βαθμό, οπότε οδηγούμαστε στην εξής ερώτηση: Γίνεται ο ίδιος ποιητής που έγραψε αυτό το ποίημα να αφαίρεσε τη ζωή του; Ωστόσο, η Λίλι Μπρικ είχε δηλώσει πως η σκέψη της αυτοκτονίας στοίχειωνε για αρκετό καιρό το μυαλό του, ενώ και η Βερόνικα Πολόνσκαγια είπε με τη σειρά της πως την προηγούμενη ημέρα ο Βλαντίμιρ είχε κάνει λόγο για αυτοκτονία κάτι στο οποίο η ίδια δεν έδωσε μεγάλη σημασία.
Μετά τον θάνατό του:
Στην κηδεία του αγαπημένου ποιητή παρευρέθηκαν 150.000 άνθρωποι για να εκφράσουν τον σεβασμό και την θλίψη τους. Στήθηκε άγαλμα προς τιμήν του και η πόλη στην οποία είχε γεννηθεί μετονομάστηκε σε Μαγιακόφσκι. Παράλληλα, στη Μόσχα η Πλατεία του Θριάμβου έλαβε το όνομα του ενώ μάλιστα το 1937 ιδρύθηκε το Μουσείο Μαγιακόφσκι. Ας σημειωθεί τέλος πως το όνομα του ποιητή «δανείστηκε» και ένας μικρός
πλανήτης (!). 87 χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι παραμένει ένα από τα σπουδαιότερα διαμάντια που ανέδειξε η Σοβιετική Ένωση. Διαβάζεται στα σχολεία και εξακολουθεί να είναι αγαπητός ,ενώ τα ποιήματά του αγγίζουν και ανατριχιάζουν και σήμερα τους αναγνώστες και θα διαβάζονται για πολλά χρόνια ακόμη.
Σχετικά με τις απόψεις περί δολοφονίας, ίσως όλα αυτά να είναι μονάχα θεωρίες και ο ίδιος όντως να αυτοκτόνησε.. Το μόνο σίγουρο είναι πως έχει ενδιαφέρον να δημιουργεί κάποιος θεωρίες που διχάζουν την κοινή γνώμη, είτε αυτές είναι βάσιμες είτε όχι. Η ανθρώπινη περιέργεια είναι μεγάλη και η αγάπη για αμφισβήτηση ακόμη μεγαλύτερη…
της Magdalen
«Θέλετε
θα ΄μαι ακέραιος, όλο κρέας
λυσσασμένος
-κι αλλάζοντας απόχρωση
σαν ουρανός-
θέλετε-
θα ‘μια η άχραντη ευγένεια
-όχι άντρας πια, μα σύννεφο με παντελόνια»[Απόδοση Γιάννης Ρίτσος (1909-1990)]
Απόσπασμα «Σύννεφο με παντελόνια»
«Ακούστε!
Αν τ’ αστέρια ανάβουν
πάει να πει πως κάποιος τα ‘χει ανάγκη;
Πάει να πει πως κάποιος θέλει να υπάρχουν;»Απόσπασμα «Ακούστε!»
«Το μέλλον δε θα ‘ρθει
από μονάχο του, έτσι νέτο σκέτο,
αν δεν πάρουμε μέτρα
κι εμείς.
Από τα βράγχια, κομσομόλε,
άρπαξέ το!»[Απόδοση Γιάννης Ρίτσος (1909-1990)]
Απόσπασμα «Ξελασπώστε το μέλλον»
Metron Ariston 